* دیدگاه‌های رهبر معظم انقلاب

طلبه قدیمی، بین ده نفر استاد، یک استاد را انتخاب می‌کرد و بعد نوکر آن استاد می‌شد. ما ها نوکر استادمان بودیم. حاضر بودیم واقعا نوکری اساتید را بکنیم. دستشان‌را می‌بوسیدیم، احترامشان می‌کردیم و از ته دل به‌ آن‌ها محبت می‌ورزیدیم. طلبه این‌طوری بود. زمان‌های قبل‌از ما هم، همین طور بود. آن‌وقت «آداب‌المتعلمین» به ما می‌گفت که در تاریکی،‌یک شانه از استادتان جلو تر بروید تا اگر چاه است، شما بیفتید و استادتان نیفتد.

طلبه در مقابل استاد، با ادب بود. نه این‌که احساس صمیمیت نباشد. خیر، استاد خیلی هم صمیمی و مانند پدر بود؛ اما این پسر در مقابل استادش، با کمال ادب رفتار می‌کرد.

* و اما شهید ثانی اینگونه می‌فرمایند

 بر دانش‌پژوه لازم است که در مقابل استاد،‌همراه با ادب، آرامش، فروتنی و افتاده‌حالی، بنشیند، در حضور استاد به دیوار یا پشتی یا از این قبیل، تکیه ندهد و ....

در محضر استاد، درِ گوشی صحبت نکند؛ با چشم به کسی اشاره نکند؛ بی‌دلیل سخن نگوید؛‌ سخن خنده‌آور یا مبتذل و هرآنچه را که حاوی بی‌ادبی یا گفتمان ناروا است، بر زبان نیاورد؛ تا اجازه نگرفته‌است، لب به سخن نگشاید؛ بی‌دلیل و بدون آن‌که استاد بخندد، نخندد؛ اگر نتوانست جلوی خنده خود را بگیرد، به تبسم، آن هم بدون هیچ صدایی بسنده کند. او باید بداند که فروتنی در برابر استاد، مایه عزت‌مندی، افتخار و بلند مرتبگی است و بزرگداشت حرمت وی، به پاداش الهی می‌انجامد و اهتمام به خدمت او شرافت‌آمیز است.

* او را گرامی‌ بدارد

در سخن گفتن و پاسخ دادن، و در بود و نبود استاد، او را گرامی بدارد و با خطاب مفرد، با او سخن نگوید؛ او را از دور نخواند؛ در خطاب به او عباراتی نظیر؛ «سرورم» و «استاد» به کار ببرد. برای تکریم او از صیغه جمع بهره گرفته و او را مخاطب سازد؛ مثلاً بگوید «در این مورد چه می‌فرمایید؟»، «نظر شما در این باب چیست؟»، «شما که خدایتان از شما راضی باشد، فرمودید ...»، «خدا از شما بپذیرد»، «رحمت خدا بر شما باد».

* نام استاد را با احترام ببرد

 در غیاب استاد، نام او را با عظمت ببرد، مثلا بگوید: «استاد،‌یا بزرگ ما، شیخ الاسلام فرموده‌است...».

اگر استادش تندی کرد، او در عذر خواستن و اظهار پشیمانی و درخواست بخشش، پیش‌دستی کند و خود را مسبِّب این رفتار دانسته، سرزنش را نیز متوجه خود بداند؛ که این کار،‌ محبت استاد و توجه قلبی او را بیشتر و بهتر، حفظ خواهد کرد و برای دنیا و آخرت دانش‌پژوه، سودمند تر خواهد بود. دانش‌پژوه بکوشد تا در حضور یافتن در مجلس استاد، بر او پیشی بگیرد و خود‌را بر این کار مجبور سازد و اگر می‌تواند، بهتر آنست که کنار در خانه او در انتظار او بماند تا از خانه به‌در آید و با او تا محل درس همراه شود و هرگز دیرتر از استاد، در درس حاضر نشود و استاد را در انتظار خود، باقی نگذارد.

اگر کسی بدون دلیل ضروری، جز این رفتار کند، خود را در معرض نکوهش و خشم قرار داده‌است.

* به اشتباه او نخندد

اگر استاد به صورت اتفاقی کلمه‌ای را اشتباه به گونه ای تلفظ کرد که معنای ناپسندی یافت، هرگز نخندد و آن‌را به ریشخند نگیرد و تکرار نکند و با گوشه چشم خود دیگران‌را متوجه آن نسازد؛ بل‌که به آن‌چه از او صادر شده است، نیندیشد و آن‌را به دل خود راه ندهد و گوش خود ‌را برای شنیدن آن، تیز نکند و آن‌را برای هیچ‌کسی نقل نکند ...

منبع نسیم هدایت (رهنمود‌های بزرگان به طلاب جوان)- 158 تا 162